NOORDOOST-FRIESLAND – Niet voor het eerst hebben vrijwilligers uit
Gerkesklooster subsidie aangevraagd bij het Iepen Mienskipsfûns. ,,Toch moeten we
elke keer weer kijken of de subsidie bij het plan past’’, aldus Christiaan van der Molen
van de Werkgroep Muurkunstwerk Gerkesklooster Stroobos, onderdeel van de
Dorpsraad. In het geval van het project ‘Geef Kleur aan de Toekomst’ was dat het geval.
Het resultaat van het project is duidelijk te zien in Gerkesklooster Stroobos. Op het pand van
Barkmeijer Shipyards prijkt een groot kunstwerk van bijna duizend vierkante meter. ,,Er is
heel wat aan vooraf gegaan voordat het muurkunstwerk gepresenteerd kon worden’’, aldus
Van der Molen. Het project is voortgekomen uit de brainstormsessie voor de nieuwe
dorpsvisie in 2019. Daaruit bleek dat vooral de jongeren hun dorp maar saai en grijs vonden.
Tijdens een brainstormsessie met de jeugd over hoe zij de toekomst zien werd er ook
geschilderd door de kinderen. ,,Zo zijn we op het idee gekomen om ‘iets’ met een kunstwerk
op een grote wand te doen. Daarvoor hebben we de Stichting Graffitiplatform Leeuwarden
gevraagd om ons te helpen. Kinderen hebben de kunstenaar inspiratie gegeven over hoe zij de
toekomst zien. Daar kwam vooral uit naar voren dat zij hun sport- of muziekvereniging in het
dorp heel belangrijk vinden. Dat is ook de kracht van een klein dorp. Het verenigingsleven
zorgt voor verbinding.’’
Verschillende partijen
Al deze elementen zijn door Lj van Tuinen verwerkt in een kunstwerk die Gerkesklooster
Stroobos letterlijk kleur geeft. Het is een weergave geworden van verschillende
dorpsbewoners. Zo is er een voetballer en een korfballer te zien, maar ook iemand met een
muziekinstrument en een persoon met een scheepsanker als verwijzing naar Barkmeijer
Shipyards. Voor het realiseren van het kunstwerk heeft de dorpsraad samengewerkt met
verschillende partijen uit het dorp, zoals de school, jeugdwerk en het generatiehuis. Vanuit het
Iepen Mienskipsfûns kreeg dit project zelfs de LF2028-aanmoedigingsprijs. ,,Deze cheque, ter
waarde van € 2028, werd onder luid gejuich uitgereikt aan de kinderen van de basisschool. Zij
kregen ook nog stoepkrijt waarmee ze hun eigen grijze stoep konden opfleuren’’, vertelt
Christiaan van der Molen. En zo werden alle bewoners op de één of andere manier wel bij het
project betrokken.
Nieuwe aanvraag
De feestelijke opening werd in 2023 verricht door de kersverse kinderburgemeester van
Achtkarspelen – Thea Lien Bosma – die op cbs De Claercamp in Gerkesklooster Stroobos zit.
Tijdens de opening vertelde IMF-adviescommissielied Bothilde Buma dat ze uit ervaring weet
dat als er in Gerkesklooster Stroobos een aanvraag wordt gedaan, dat het dan goed komt. ,,Dat
was voor ons leuk om te horen’’, stelt Christiaan van der Molen die samen met Aafke
Kamminga en Alie Klompmaker in de werkgroep zit. Laatstgenoemde is werkzaam bij
KEaRN Welzijn en zorgt er binnen de werkgroep voor dat alle aanvragen de deur uit gaan.
Inmiddels zijn er alweer plannen voor fase 2 van dit project. Het is namelijk de bedoeling dat
het kunstwerk onderdeel wordt van een bestaande fiets-, wandel- en/ of kunstroute met
eventueel een kunstroute in eigen dorp, zodat ook mensen van buiten het dorp het kunstwerk
kunnen bewonderen. Van der Molen: ,,Dus de kans is groot dat we binnenkort weer een
beroep doen op de adviseurs van Streekwurk.’’
NOORDWEST-FRIESLAND – Buurtmarkt ‘Better foar letter’ in Menaam is een groot
succes. Belangstellenden komen niet alleen uit eigen dorp, maar ook van ver daarbuiten.
Voor initiatiefnemer Frans Nieuwhof een teken dat de Buurtmarkt navolging kan
krijgen in andere delen van Fryslân. ,,Dat is wat wij het liefste willen.’’
Frans Nieuwhof heeft het er maar druk mee. Hij werkt nog twee dagen per week als financieel
planner. De rest van zijn tijd besteedt hij aan de Buurtmarkt. Het idee om de korte
voedselketen te bevorderen is in de coronatijd ontstaan. ,,In die tijd hebben we een coöperatie
opgericht om de samenwerking tussen lokale boeren en inwoners te bevorderen. We zijn
begonnen met 35 leden en dat is nu al uitgegroeid tot tweehonderd. De leden kunnen via
internet hun producten bestellen en deze elke zaterdag ophalen op de Buurtmarkt’’, vertelt
Nieuwhof.
Vers van het land
De boodschappen worden door vrijwilligers in aardappelkistjes gedaan die steeds opnieuw
gebruikt worden. ,,Het gaat om groente, fruit, zuivel, kaas, vlees en andere versproducten. Het
is niet alleen gezond, maar je proeft ook echt het verschil omdat de producten vers van het
land komen’’, vertelt Frans Nieuwhof. Verspilling wordt voorkomen omdat alle bestelde
producten opgehaald worden en er worden vrijwel geen verpakkingen gebruikt. Dat deze
formule een groot succes is blijkt niet alleen uit het groeiende ledental, maar ook uit de grote
groep vrijwilligers. ,,Bijkomend voordeel is dat iedereen elkaar tegenkomt op de buurtmarkt,
dus het is ook nog een sociaal knooppunt.’’
Mond-tot-mondreclame
De meeste gezinnen die op de ledenlijst staan komen uit de gemeente Waadhoeke, maar ook
steeds meer mensen uit Leeuwarden weten de Buurtmarkt te vinden. ,,Dat komt allemaal door
mond-tot-mondreclame’’, stelt Nieuwhof. Hij kiest er bewust voor niet meer reclame te
maken, want hij heeft het er nu al gigantisch druk mee om alle bestellingen te verwerken en
producten op te halen. ,,En we doen alles met vrijwilligers.’’ Als voorzitter van de Buurtmarkt
was Frans Nieuwhof hartstikke blij met de bijdrage van het Iepen Mienskipsfûns om het
project in 2021 op te kunnen starten. ,,Anders was het niet financierbaar. Ik had totaal geen
verstand van het hele aanvraagtraject dus het was ontzettend handig dat iemand van
Streekwurk mij kon ondersteunen. Ik kon altijd met vragen bij ze terecht en de mensen van
Streekwurk waren ook goed bereikbaar.’’
Elektrische bus
Inmiddels heeft het bestuur van de Buurtmarkt weer een nieuwe aanvraag gedaan. Alle
bestelde producten voor de Buurtmarkt worden nu namelijk door vrijwilligers opgehaald met
eigen vervoer. Maar door het grote succes en de groei van het ledenbestand willen ze dit
graag met een elektrische Buurtmarktbus gaan verzorgen. Deze bus kan weer opgeladen
worden via de zonnepanelen op het dak van de schuur, van waaruit de Buurtmarkt wordt
gehouden. Nieuwhof: ,,Inmiddels hebben we groen licht van het Iepen Mienskipsfûns voor de
elektrische bus. We hebben ook andere fondsen aangeschreven, dus dat moeten we nog even
afwachten. Maar we zijn al een heel eind op weg. Het doel is dat onze Buurtmarkt uiteindelijk
volledig energie-neutraal wordt en hopelijk ook in andere dorpen wordt opgepakt.’’
ZUIDWEST-FRIESLAND – Tennisvereniging NOMI uit Sneek heeft subsidie van het
Iepen Mienskips Fûns (IMF) gekregen voor het project ‘Speel met ons mee’. Het plan
behelst de aanleg van padelbanen met als doel tennis toegankelijk te maken voor
meerdere doelgroepen, waaronder asielzoekers en ouderen. Door actuele ontwikkelingen
in de gemeente loopt het project vertraging op. ,,Maar, we geven niet op’’, stelt
voorzitter Ebel Koppen van het projectteam.
In het project van de tennisvereniging staan niet de padelbanen centraal, maar juist de hele
sociale component eromheen. ,,Padel is makkelijker dan tennis, dus er zijn niet veel lessen
voor nodig en het heeft een hoge funfactor’’, legt Ebel Koppen uit. ,,Daarom is het geschikt
om met padel meerdere doelgroepen bij onze tennisvereniging te betrekken.’’ Op 12 maart
2023 kreeg de vereniging via Streekwurk groen licht voor de subsidie zodat ze los konden met
de bouw van de padelbanen. Maar dit bleek heel wat voeten in aarde te hebben. ,,We moesten
nog een vergunning aanvragen en doordat in juni bekend is geworden dat de gemeente naast
onze tennisbanen vijftig woningen wil bouwen voor statushouders en sociale huur, moeten we
aan strenge geluidsnormen voldoen.’’
Positief advies
Eerder had de enthousiaste projectgroep al een informatiebijeenkomst gehouden voor
omwonenden om mensen te informeren over de plannen. ,,We willen niet dat buurtbewoners
last hebben van het licht en geluid van onze vereniging’’, zegt Koppen. De gemeente Súdwest
Fryslân heeft inmiddels een positief advies gegeven en daar kunnen omwonenden op
reageren. ,,Daarna kunnen wij een vergunning aanvragen. We zijn er dus nog niet, maar
hebben er vertrouwen in dat het goed komt. Anders moeten we creatief zijn en bijvoorbeeld
een overkapping of geluidswal maken om geluidsoverlast te beperken. We geven in elk geval
niet zomaar op.’’ Ondertussen is de vereniging al druk bezig om asielzoekers bij de vereniging
te betrekken. Bewoners van het nabijgelegen AZC hebben gratis tennislessen gekregen om de
sociale cohesie te bevorderen. ,,Wij kijken daar met veel plezier op terug. Ook ouderen
hebben de hele zomer les gehad.’’
Goede samenwerking Streekwurk
Dat statushouders straks hun nieuwe buren worden biedt volgens Koppen alleen maar
mogelijkheden voor mensen om in te burgeren. ,,Een padelbaan zou daarbij uitkomst bieden
omdat het laagdrempelig is’’, aldus de voorzitter. Een ander onderdeel van het project dat al
gerealiseerd is, is de kinderspeelplaats met een mobiele tenniswand en swingball-palen.
Koppen kijkt terug op een goede samenwerking met Streekwurk. ,,De mensen van Streekwurk
waren behulpzaam en hebben met ons meegedacht. Ze waren ook goed bereikbaar. De dag
waarop we te horen zouden krijgen of ons project in aanmerking zou komen voor subsidie
was zenuwslopend. Het voelde een beetje alsof we zaten te wachten op de examenuitslag.’’
Tennisvereniging NOMI hoopt dat de padelbanen in 2024 worden gerealiseerd.
SCHIERMONNIKOOG – Na het succes op Ameland en Texel heeft Schiermonnikoog nu
ook een SchierAcademy in het leven geroepen. Op deze manier hoeven de
initiatiefnemers op Schiermonnikoog het wiel niet opnieuw uit te vinden. Voordeel is ook
dat initiatiefnemer Chris Wiersema vaker een aanvraag bij het Iepen Mienskipsfûns
(IMF) had gedaan. ,,De lijnen waren dus kort.’’
Chris Wiersema is geboren en getogen op Schiermonnikoog en een horecaman in hart en
nieren. Als eigenaar van de Tox Bar weet hij uit ervaring dat het vinden en behouden van goed
personeel in de horeca een uitdaging blijft voor de eilanders. ,,Dat was voor de coronatijd al
het geval’’, vertelt Chris. Hij herinnert zich dat hij op de veerboot van Wagenborg op een
gegeven moment een filmpje zag over de AmelandAcademy. ,,Ik werd daardoor getriggerd en
dacht: als Ameland dat kan, waarom wij dan niet?’’
Haalbaarheid
Chris ging op onderzoek uit en ontdekte dat een dergelijke Academy ook al op Texel was. De
projectmanager vertelde dat het de bedoeling was om de WaddenAcademy op alle eilanden te
introduceren. De horecaondernemer klopte dus op het juiste moment aan en van het één kwam
het ander. ,,Ik heb eerst nog wel een aanvraag gedaan bij het IMF voor een onderzoek naar de
haalbaarheid. Daar is onder andere het vacatureplatform uit voortgekomen waarbij
horecaondernemers alle vacatures aanbieden op één website.’’
Er bleek wel degelijk behoefte te zijn aan een SchierAcademy waarbij studenten leren,
werken en wonen op het Waddeneiland. ,,In april 2021 hadden we de aanvraag bij Streekwurk
ingediend en een half jaar later gingen we al los met de eerste lichting. Omdat ze bij het IMF
het project al kenden van de andere eilanden is het allemaal vrij snel gegaan. De lijnen waren
kort en de samenwerking ging goed. Ook met de gemeente en de ondernemers.’’
Studentenkamers
Inmiddels stijgt het aantal leerlingen elk jaar. Rond de twintig mensen volgen nu de horecaopleiding tot kok of gastheer/-vrouw’’, aldus Chris Wiersema. Voordeel van deze opleiding is
dat leerlingen de studie op MBO-niveau 2 én/of 3 kunnen doen en dit ook nog versneld.
Daarnaast doen ze praktijkervaring op bij een van de vele horecabedrijven op het eiland. De
horecaondernemers zorgen voor huisvesting. ,,Wij hebben bijvoorbeeld een aantal
studentenkamers boven de bar.’’
Het voordeel van dit project is volgens Chris dat mensen dankzij de SchierAcademy kunnen
ontdekken hoe het is om op Schiermonnikoog te werken en te wonen. ,,Daardoor is de
drempel lager om zich hier later te vestigen.’’ Tijdens het leerwerktraject gaan de studenten
één dag in de week naar school en vier dagen werken ze bij een horecagelegenheid op het
eiland. ,,Om de opleiding extra leuk te maken krijgen de studenten extra verdieping. Ze
kunnen bijvoorbeeld leren hoe ze chocoladebonbons maken en wat de mooiste wijn-spijs
combinaties zijn.’’
Beroepsopleiding
Het geld van Streekwurk was volgens Chris Wiersema erg belangrijk om dit project te dragen.
Het geld was onder andere nodig voor de start, werving & selectie en marketing. De theorie
wordt elke woensdag verzorgd door vakdocenten van Noorderpoort uit Groningen. Chris
Wiersema is er trots op dat de SchierAcademy straks een plekje krijgt in het nieuwe
schoolgebouw op het eiland. ,,Dat is best bijzonder, want het is bijna honderd jaar geleden dat
de Zeevaartschool op Schiermonnikoog gesloten is. Dat we nu weer een beroepsopleiding op
het eiland hebben, is echt uniek.’’
Meer informatie: www.waddenacademy.com
ZUIDOOST-FRIESLAND – De Nationale Vereniging de Zonnebloem is vooral bekend
van het boegbeeld van de Zonnebloem: het Zonnebloemschip. Maar dankzij het project
Zonnebloemfietsen gaat daar verandering in komen. Dankzij speciaal ontwikkelde
rolstoelfietsen kunnen mensen met een fysieke beperking vanaf nu ook weer met de fiets
op pad.
Maaike Walthuis, tweede secretaris bij het regiobestuur bij de Zonnebloem in de regio
Zuidoost-Friesland, is vanaf het begin enthousiast over het project dat in 2019 in Limburg is
ontstaan. ,,Het is voortgekomen vanuit de behoefte van iemand uit de doelgroep die graag
weer eens zou willen fietsen. Dankzij de speciale rolstoelfiets is dit mogelijk. De pilot in
Limburg bleek zo’n groot succes te zijn dat we het ook in Fryslân wilden introduceren. In
2022 zijn we zeer enthousiast van start gegaan’’, vertelt Maaike Walthuis.
Geen ervaring
Via de provincie Fryslân kwam ze bij Streekwurk in Gorredijk terecht. ,,We wilden graag
subsidie aanvragen voor Zonnebloemfietsen in de hele provincie, maar dat bleek helaas niet te
kunnen. Daarom hebben we een subsidieaanvraag voor acht Zonnebloemfietsen in de regio
Zuidoost-Friesland gedaan. We bieden daarbij keus uit een rolstoelfiets en een duofiets’’, legt
Maaike uit. Peter Algra van Streekwurk hielp haar op gang met het projectplan en al snel
bleek dat het veel uitgebreider omschreven moest worden. ,,Ik had hier helemaal geen
ervaring mee.’’
Spannende tijd
Samen met Barend van der Veen en Raymond Kick heeft Maaike Walthuis een werkgroep
gevormd en hebben ze met z’n drieën een goed projectplan opgesteld. Een spannende tijd
volgde totdat in maart 2023 de verlossende mail kwam. ,,We hebben 20.000 euro gekregen en
waren hier super blij mee, ook al was het minder dan de aanvraag. De rolstoelfietsen zijn
kostbaar, rond de tienduizend euro, dus naast de subsidie van Streekwurk zijn meerdere
fondsen en gemeenten aangeschreven. Met succes, zo is gebleken.’’
Elkaar versterken
De subsidie van Streekwurk was voor de werkgroepleden een steun in de rug. Inmiddels zijn
er al twee rolstoelfietsen te vinden in Drachten, één in Gorredijk, één in Wolvega en een
duofiets in Noordwolde. Daarnaast is er contact met zorglocaties in Appelscha en
Heerenveen. De rolstoelfietsen zijn zo gemaakt dat er een rolstoel voorop kan worden
bevestigd. De Zonnebloem werkt het liefst samen met zorginstellingen die ervoor zorgen dat
de fiets op een vertrouwde plek gestald wordt en aan de stroom kan staan. Maaike: ,,Zo
ontstaat een mooie samenwerking tussen de Zonnebloemafdelingen en de zorginstellingen
waar de fietsen staan. Op deze manier versterken we elkaar.’’
Mensen die door hun fysieke beperking thuis zitten, kunnen er nu weer met een vrijwilliger of
familielid op uit. ,,Op die manier zien ze de natuur, waait de wind weer door hun haar en
voelen ze zich vrij.’’ Nieuwe fietsvrijwilligers krijgen goede instructie voordat ze de weg op
gaan met een deelnemer, want het is eerst wel even wennen om met de rolstoelfiets te fietsen.
Iedereen mag er gebruik van maken, je moet alleen eerst wel even reserveren. Dat kan via de
site: www. Zonnebloem.nl
